Вы здесь

Ниди’ нядабась илеӈаха

Тюку ирийна сидндетимдей толыр’ тарця яляӈэ’ таславы, луца’’вадавна тарем’ со’’- День семьи, любви и верности. Хусувэй хибяри илеваханда тарем’ ӈэбнанда тара – хибярир’ сояӈгу, вадюда, илеванда ямбан минрена манзаядамда тэраӈгу, манзараӈгу. Пирибцяр’ хаюпась’ ханта, наны ӈани’ нелеӈгу. Харта мята’ тер’’ танеӈгу’’, нюда’’ сояӈгу’’, вадабаӈгуда’’. Ил’ тарця ӈэ’ нив.

Маня’’ округханана тарця хибярина тянё ни’’ӈа’’, хуний семьямдо’ сертась сян юд’ мян по’’ ямбан ӈобкана иле’’. Нюдо’ вадавы’’, нюто’ ню’’ таня. Нянэй ненэця’’ поӈгана ӈод тарця нина’’ ханярина иле’’. Тарця мяд’ тер’’- семья’’ нямна паднаӈгува’’. Ӈока по’’ ямбан ӈобкана илева незел’’ ниван’ хабе’ ӈа. Мякнанд’ сававна илева’’ е’’эмня хэвхананд’ илена нямд’ хусувэй серкана хамандабнанд’ тара, нядабабнанд’. Ӈопой индкана илевам’ мэць. Хэвхы нямд’ илеванд’ ямбан мэнесь, сейхананд’ минресь’.

Тюку яля’ Матрёна Ивановна няби Павел Николаевич Талеевха семья’ нямна вадин’ падбидм’. Тикы няхаюна Няръяна маркана, ӈопой мядм’ мэць тет ю’’ сидя по’’ ямбан илеӈаха’. Матрёна Ивановна тохолкода. Я’’авлада не. Ненэцие’’ вадава, кульльтурава тю’’ури’ минренава. Ӈока по’’ ямбан маркы школа-интернатхана ӈацекына тохоламби, тикахад’ «Илебц» театрхана сянаку, «Ясавэй» ассоциацияна пилибт’ манзарасьты. Нядавы, илан’ табадавы ӈацекыда ханярина иле’’, хуркари’’ манзаи’’ пэртяӈэ’ тара. Тохолкодахандо’ ихид’ ӈэда’’ вадидо’ хэтбасьты’’. Павел Николаевич вэсакода, яникако хасава. Илеванда ямбан хибярин’ вэвко вадам’ мэ’’мада яӈгу. Окружком’ комсомола водительӈэ’ манзаравысь, манзараванда’ поӈгана Ленинград’ маркана институтхана тоходана пядась. Заочно тоходанась, ӈэдалёрць пили’ тарась, яда хубтава. Ӈодянда сидя по’’ ваерась Архангельск’ март’ лесотехнический институтан’ тоходанвась хаясь. Хахаярка. Самляӈг по’’ тоходанась. Тикахад’ ӈока по’’ ямбан управление механизации организацияхана диспетчерӈэ’ манзарась, манзаямда мэнедась, теневадась. Таняд’ ныланавась’ тарпыць. Пенсияна мэбнанда’ ӈод ӈопой яхана ӈамдёсь ни’’ хасена, пиликов’ манзаяханда яднаӈэ’ маниесьтыв’. Хойхана соявы, вадювы ненэць таӈок по’’ ямбан маркана илебнанда ӈод ёльцянда’ тэвась ханевась ядэрцеты, ёрцеты, ӈодям’, мараӈгам’ ма’’лабсеты. Теда маля не нюнда хасава нюкцям’ хэвхананда ядэласьты, хусувэй тарана серт’ янамбовна хасава ӈацекэцям’ тохоламбида.

Талеева М.И. – « Илевав’ вадакорха, сюдбабцярха ӈэдарха. Теда инян’ масьтыдм’: нерняна «Сава сёва» ӈэӈгудак таняюв’ сём’ хамадагудм’, илан’ нямна ӈэда сё ӈэӈгу. Ӈобкана маля тет ю’’ сидя по’’ илени’, таӈок по’’ ямбан хуркари’’ сер’’ таняць. Ханяна сава ӈэсьты, ханяна тоенаркаӈгу. Вэсков’ сава хибяри. Сидя нюни’ нися; не нюн’ нюкцяко ири. Таӈок по’’ ямбан ӈопой сарпявна мэёвна ядани’. Няв’ сяӈав’, мэнев’, лэтбив’, нядабив’. Пыда сими’ сававна хамандаби, хуркари серкана хэвханан’ мэсьты, нядагосьты. Тарем’ хэтгув’ – пыда’ сиципой илми’ яӈгу’’ нив. Индтув’, ныхыдув’ табдав’. Мани’ нини’ нюдякодани’ теневыни’. Невхэна ӈопой мядырмахана няхар’’ мяд’ терӈэ’ илеваць. Тикахана Лукерья хадаков’ сими’ Талеев’ мят’ ватормысь. Хада’ хасав масьты:- Пирибцяӈэ’ хантандакы, хаюпа’ сит’ митава’’. Нися’ хасав ӈод’ хэвхы мякана вадюданна хасава ӈацекэна сава ӈэсьты. Школахана ӈобкана тоходанаваць. Паша саць сававна тоходанась, хусувэй ӈамгэм’ теневасьты, падвыда сомбой ӈэсьты. Маня’’ ханяӈэна тидсятыва’’.

Школанда’ пуд армиян’ хаясь, то’’омахаданда ӈобт’ тэвынись. Мань’ маля педучилищем’ ёльцемась, нюртей по’ манзарамась. Мани’ ёнар’’ хасуюёнар’’ си’’ив ю’’ нябимдей похона ӈобт’ падынись, ЗАГСхана Ханзерова нянэй некоця манзарась. Тюнями’ Краснойхана мэ’’ӈамись, тикахад’ хой’ няюв ядэрӈаваць. Нися’ хасан, небя’ хасан мякана тюнтаӈгуваць. Теневана’’ нина’’ мал’’ таняць, савась. Хадан’ вадам’ нивась’ мада, ватормы хасаван’ хаюпа хаямась. Тикы яляхат’ по’’ ваера’’. Пуня сырць мама’ пир’’, хари сейхад’ минда нем, ненэця паӈгат перена нем няць илеб илевахана сибицярка. Сяхарт вэвко вадам нин намдгути. Ненэця сей нив’ӈа. Харни’ вадам’ пили мэ’’ӈани, ненэцие’’ ватовна илевами’ мэ’’ӈами’. Тад’ нерня ӈод’ тарем’ ӈэя.»

Тарем’ янамбовна, нидо’ нядабась Талеев мяд’ тер’’ илевамдо’ нерня минредо. Тет ю’’ сидя по’’ ямбан няхаюна’ мяти’ ибам’ лэтбиди’, ниди’ сахарамба илеӈаха. Тад’ нерня тамна ӈока по’’ ямбан ниди’ няць ябда илеӈахая, сава сёнзяхана хусувэй ялям’ ядабтамбахая.