Вы здесь

Ялумд’’

День оленя – тот редкий случай, когда оленеводы и чумработницы семейно-родовых общин Малоземелья собираются вместе

Нюдя яхана тыбэртя’’ нина’’ мале ӈахакуд семейно-родовой общинахана манзарась тыдо’ пэрӈа’’. Тикы хибяри’’ ӈокаювдо’ юкад’ вата’’ по’’ тяхана колхоз’ ты’’ пэрць харто’ явнандо’ мюсерӈаць. Тикахад саӈговота по’’ ёльцяӈгана манзаяси’’ хаиць, тыдо’ янамбовна яӈгумда пядонзь. Тикахана манзаямдо’ теневана’’ ненэця’’, харто’ тыдо’ ӈобт’’ ма’’лась несэювна илелъць идевыдаць.

Тарем’ семейно-родовой община’’ янамбовна ӈадимдана пядонзь. Хибяри’’ харто’ ныхыто’ енась илелъядаць. Сибиць нись’ ӈа’’. 

Федор Белугин то’’олха’ тыбэртя’’ «Индигской» совхоз’ манзаям’ нерня минревы’’, мал’’ округна’’ тымбэрма серкана теневаць. Пыда иланда самляӈг юкад вата пом’ харта манзаяханда паклесь. Федор Белугин Тиманской выӈгана соясь. Нисяда Федор Иванович, небяда Анастасия Александровна илеванди’ ямбан’ тэхэ’’на’’ мэвэхэнзь.

Ветераны НО «Канин» не мыслят жизни без тундры и оленей. Надежда Ванюта (первая слева) в эти дни принимает поздравления

Ӈацекы ӈэвы пода’’ тензебтембнанда Надежда Ванюта сята салмуйӈэ хан’’ӈа’’. Пыда сэдорась мел’’, сава ихинянда ӈахы сэдвы панымда тюлцеты, маймбасеты ся’’ня нюта’’ е’’эмня сэдвы манзаида маниесьты. Хусувэй сэдъямда тенеда, сертавы манзаида ивнянда’ ӈэсеты’’. Тикы ембдяродо’ тэри’’ тарем мэсана’’ ни’’ӈа’’. Яӈга яляхана сербада’’.

«Ямб то»’ общинахана илена’’ ненэця’’ ӈобкана ма’’люрмамдо’ ӈуда таркахана толава’ пир. Пыдо’ хэбидя ялу’ маня’’сидна’’ тотрев’ нисеты’’ мэс’’. Ӈопой ӈарка ялядо’ – ты’ яля. Тикы ялям’ тэри’’ тарем’ нисетыдо’ хаебю’’. Тарця яляхана «Ямб тон’» маркад’ ӈод’’ мядонда’’ тосеты’’.

Сидя ю’’ по’’ тяхана харто’ тыдо’ пэртя’’ ненэця’’ «Ямб то» общинам’ сертаць, теда’ ӈод’’ общинамдо’ пэрць илевамдо’ нерня’ минредо’. Сидя ю’’ по’’ тяхана’ ӈод’’ «Ямб то» хибяри’’ е’’эмня таӈы мюсерта школа манзаямда пядась. Тарця проектм’ е’’эмня еся’’ Норвегияхад миӈаць. Няръяна маркад товы’’ ненэця’ вадам теневана’’ тохолкода’’ хойхана та’ ямбан’ манзараць. Ханзер’’ тамальӈгана ӈэса? Тикы нямна таняна мэвы’’ нина’’ тарем’ лахана’’.

 

Тохолкова – сава сер’’ 

Матрёна Талеева, тохолкода манзаям’ ӈока по’’ ямбан’ минрена нява’’

Тюку по’ сиднтет ю’’ самлязимдеймэвна Ты’ ялям’- округханана’’ хойхана манзарана’’ нина’’ ӈарка ялям’ мэтава’’. Те’ ёльцяӈгана тыбэртя’’ нина’’ таӈы ямбан’ пэрмы манзаидо’ ёльцесь сырэй мюсерць яхато’ ямдаванзь хамяку’’. Тикы поӈгана нылана’’. Ныланавандо’ мальӈгана ӈарка ялямдо’ мэцьты’’. Хойхана мюсерта хибяри’ е’’эмня ты’ – сямянд тарана. Тэхэд’ пыдо’ иле’’.

 

 

Тыбэртя’’ пон’ мюсеӈгу’’

Округна’’ толаӈгобць’ харад ӈэрм’ ненэця’’ отдел манзарана’’ социально-гуманитарной колледжхана манзарана’’ нито’ ня’ «Живая книга ненецкого языка»’ проектмана манзараць. Сидя по’ ямбан округна’’ образовательной учреждение тохолкода’’, студент’’ ненэця’ вадам мэта’’ хибяри’’ ня’ ӈарка манзаям’ сертабиць. Пыдо’ Людмила Федоровна Бобрикова самляӈг ю’’ по’’ тяхана ма’’лавы манзаи’’ манзая’’ӈаць.

 

Неняӈг’’ ирий 11 яляхана округна’’ хибяри’’ Прокопий Явтысой, ненэцие’’ паднанам’, падтаӈгодам’ тензибтембиць. Тикы яляхана 85 пода пангусь. Соя’’ма’ яляхананда перенида’’, нида’’, тохолабвы хибярида’’ маркана паднана’’ няндо’  тэвормы ян’ турӈаць. Тикы яляхана падвы манзаида соць.

В Канинской тундре встретились супруги Латышевы  и прожили в согласии более полувека

Тюку яля’ вадав’ Анастасия Кирилловна Латышева’ нямна ӈэӈгу. Тикы некоця теда’ Несьхана иле. Пыда’ ня’ лаханакурма саць мэёвна сеян’ еримберӈа, ӈока ӈамгэм’ теневана не. Невхы илм’ тенена, тены по’’ илӈгана илена.

Сообща решаются все жизненно-важные вопросы коренных народов  Арктики (в центре Михаил Погодаев – председатель Ассоциации  «Оленеводы мира»)

Ӈока по’’ тяхана Норвегияхана Тромсё’ маркана яндахат тыбэртя’’ ма’’люрӈаць, тамальӈгана харто’ е’’эмняндо’ международной профессиональной организациям’ сертась идейдаць. Тарем’ Ассоциация’ «Оленеводы мира» ӈадимясь.

Хибяри’’ поӈгнандо’ тарем’ лаханасеты’’: хурка яхана хибяри иле, пыда ӈоб’’  тарця ӈэӈгу. Филиппов’’ Нельмин Саляхана ӈахэт иле’’, пыдо’ манзарась теневана’’, хибярихина сава ӈэсеты’’. Ӈэсынандо’ илена’’ хибяри’’ ӈод’’ тарцям’ маниесь сиддо’ сахарамби’’.

Дружная семья Рожиных

Анатолий Иванович Рожинмʼ школахана тоходанва похот тенев. Классан’ тюванда сер’’ ванёрабтё торовадарцеты, тикахад сидна’’ ненэй вадавна лахана, паднась тохоламбасеты. Ӈани’ ханяӈэхэ’’на педучилищахана тоходанни харта нянанда тавы ӈэсеты.               

Историческое наследие ученого Антона Пырерки должно жить, – убеждена  Ангелина Ардеева, руководитель семейно-родовой общины «Выӈгы вада»

Антон Петрович Пырерка нювм’ ханярина илена’’ хибяри’’ теневадо’. Пыда нянэй ненэцяӈгат сямянд ӈарка ученойва’’, тохолкодава’’. Ӈарка яхана со’’явы нява’’, илеванда’ ямбан’ ӈокавна манзарась. Илда хэбицясь, тарем’ ӈод’’ пуданда хаювы’’ манзаида тянё ни’’ӈа’’. Ханяӈы’’ манзая’’ падарт’ падвы’’ ни’’ӈа’’.

Тиманская тундра. Личный состав оленетранспортного эшелона на марше

Тюку яля Россиянана’’ ӈарка сайнормахана яӈгумы хибярина’’ ялям’ мэ’’ӈава’’- День памяти и скорби. Сайнормахана мэвы’’ хибярина’’, сайнормам’ теневанина’’ хусувэй по’ тянёмдана’’. Сайнормам’ мадавы’’ хибяри’’ тарця ялям’ пили’’ тенеӈгудо’. По’’ ваерась тикы ялям’ мэтава’’.

По’’ мер’ ваераӈга. Сайнормахана мэвы хибярина’’ нито’ помна яӈгумдана’’, хибяри’’ ханяӈы сайнормам’ теневадо’. Хусувэй по’ нара турӈа. Ӈацекы’’ вадюдана’’. Харто’ манзаидо’ падби’’. Тарця манзаи’’ толабахая маниева’’, ӈацекы’’ сайнормахана мэвы иринадо’ теневыдо’, ханяна пыдо’ сайнормы’’ тикым’ ӈод’’ тохолабидо’.

Страницы