Ӈарка тохолкодава Санкт-Петербург’ маркана самляӈг’ юкад вата по’’ ямбан иле’’, манзара’’. Таӈок’’ по’’ ямбан ӈока’’ Ӈэрм’ яхад’ товы’’ ӈацекым’ тохолась. Пыда тохолабвыда’’ Россиянана ханярина манзара’’, ӈокаювдо’ ӈэрм’ яхана ӈацекы’’ тохоламби’’. Тикы’ тохолкодава’’ Мария Яковлевна Бармич.
Тохолкова манзаянда’ хавна Мария Яковлевна тамна тохолкода манзаяхана тарана’’ учебник’’, хуркари’’ методической пособия’’, словарь’’ падбасеты; монографиида таня’’, ӈацекы’’ е’’эмня паднасеты. Тюку по’ Мария Яковлевна тамна едэй манзаяда ӈадимясь. «Неян вабц’ вада» – таремъюв’ нюмдевы. Мария Яковлевна Канин’ выӈгана мюсерта’’ ненэцие’’ мякана синдтет ю’’ сидя по’’ тяхана ты’’ сие ниць’ ирийна сидя ю’’ маттамдэй толыркана соявысь. Яков Егорович, Феодосия Павловна Бармичха’ нюртей не нюкцяди’. Ханзер’’ тенебнанда, небя’ хасада ӈока’’ вадако’’, ярабц’’, сюдбабц’’, невхы хынс’’ теневана не’ ӈэвысь. Харта со’’явы янда, небянда вабц’ Мария Яковлевна илеванда ямбан ихинянда лэтбида, тенеда. Падарт’ падбида. Ӈока’’ по’’ тяхана падвы диссертацияда ӈод’ харта янда вабц’ нямна падвысь.
Мария Яковлевна теда Герцен нювм’ нюбета университетхана манзара, маня’’ ӈацекына няюв’ ӈокавна манзара. Сяӈгова’ харта тикы институтм’ ёльцесь, тикахад’ Игарка маркана педучилищена тохолкодаӈэ’ тарась. Манзараванда’ ямбан падвы’’ манзаида маля ӈока’’. Нянэювна ненэцие’’ вадана нямна падна’’. Няхар’’ юкад’ вата пособием’ ненэця’’ ӈацекы’’ тохоламбава’’ нямна сертась. Ненэця’’ вада учебникна’, пособия’’, словарь’’ литературной вадавна падвы, Нарка я’ ненэцие’’ вабц’’мана. Мария Яковлевна Канинхана соявы, харта ваданда вабц’ лэтбада, теневана. Манзараванда ямбан Мария Яковлевна харта небянда вабц’ вадам’ книгаӈэ’ падван’ харвадась. Ханзер’’ Канинхана илена’’ ненэця’’ лахана’’, вадидо’ хурка’’, ханзер’’ яӈга’’… нюдяко’ ӈэванда мальӈгана намдурмы’’ вадида Мария Яковлевна словарьӈэ’ ма’’лэйда. «Неян вабц’ вада’’» – «Словарь маминого языка» пада. Тарця словарь’ нись’ ӈа’’на ӈадимясь. Тиражда ӈарка ни’’ӈа’’, харта есяха’’ната’’ сертавы манзаяда. Мария Яковлевна ма’’нисяв’: – Илеван’ ямбан тарця словарьм’ падван’ харвамась, Канинхана мэта вадава’’ падаркана хаёбнанда, нерняна илевндаха’ вадава’’ тэвбата. По’’ ваерась хибяри’’ теневабнандо’. Харн’ вадав’ собнанда, небян’ вабц’ намдуртам’ ӈэсьтым’.
Мэбета тохолкодава тамна ӈопой тарана’’ манзаям’ пада, нянда ӈарка вада’’!