Вы здесь

Ялумд’’

Носиндалава ирийна сидя ю’’ си’’ивумдей яляхад’ сидя ю’’ хасуюдимдей’ толыр’’ ӈэсонд’ хэвхы округна еркы маркана Саля’хардахана финно-угорский тензхад’ перена’’ ненэця’’ паднана’’ ма’’лёй манзарась.

Хаювы ирийна пудана’’ яля’’ ямбан хэвхы округна еркы маркана, Саля’хардахана финно-угорский тенз’ мэта’’ паднана’’ ненэця’’ ма’’люрӈаць. Няхар’’яля’’ ямбан ӈока тарана серу’’ таслаць. Нянэювна ӈацекы’’ литература’ нямна вадидо’ мэ’’ӈаць.

Я’малкад тарця ма’’лёвахана няхар’’ ю’’ сидндет паднанадо’ манзараць. Тасу’ яхад’ Надежда Сергеевна Салиндер товысь. Тикы не илеванда ямбан паднава серм’ минреда, падвы’’ манзаида маля ӈока. Надежда Сергеевна Салиндер няюв лаханамась.

Ӈока по’’ ваера’’, яв’вархана ӈэда мэнена ӈэсыва’’юрувнда ни ӈа. Ӈэсыва’’ нянана’’ ӈаркараха ӈэсьты, пя’хардако’’няхатату нись ӈахана ирт’ нуць. Хусувэй хардахана иленя’ хибярим’- семьям’ теневынаць.

Сава теневанина’’

Сян’’ яля’’ ямбан маня’’ округна делегация’ Вьетнам’ Бариа-Вунгтау провинцияхана мэць. Тюку’ мэвахана тикы ян’ округна губернатор Игорь Федоров’ няюв’ творческой коллектив’’, мел’’ хибяри’’ ӈэдалёрӈаць.

Сайнорма’ мальӈгана маня’’ яхадана оленно-транспортный батальон’’ хаяць. Хойхана мюсермы’’ ненэця’’, тэсавэй, вэнекосавэй, ханудо’ ханась’ яхадандо’ ӈэдалэйдаць. Сайнорма’ по’’ ямбан ямдо’ хэвняхад’ товы’’ вэвко хибярихит’ лэтбидось.

Носиндалава ирийхана тэхэ’’на’’ мэна’’ ненэциена ӈадя’ тэтнасьты’’. Тамальӈгана маля ханярина забой’ манзаяхато’ хамадёсьты’’. Хусувэй тыдо’ пэртя’’ ненэця’’ забоян’ тэвравнда’’ тыдо’ яӈгревы’’ ӈэсьты’’.

Ты’’ хабарпава’’ манзаяха’ лапцева е’’эмня сава нум’ тарасеты. Тецьда яля’’ тось минханда’’ манзаяхато’ лапцесетыд’. Тюку по’ забой’ сававна мима’’ е’’эмня нумда ӈани’ ни’’ серос’’, тецьда яля’’ яхана тэвась’ я’’амыд.

Тюку ирийна пудана’’ яля’’ мальӈгана Саля’ хардахана финно-угорский тенз’ мэта паднана’’ ненэця’’ ма’’лаӈгуд’. Сян яля’’ ямбан хэвхы’ округхана Конресс финно-угорский писателей манзараӈгу. Тюку’ мэвахана ма’’лёвахана паднана’’ ненэця’’ ӈацекы’’ литература’ нямна вадидо’ мэта’’. Саць’ тарана серм’ манэ’’сарманзь ятна’’.

Мани’ Сандран ня’ нара сыритана хамзь сяд’ ня’ еӈгахалъяни’. Нись ӈаха’’на тикы сят нид ханакохона едейкунинзь, тедахава’ яханд тасий сэрта вар мале и’’ӈэ хаторӈа, ханяна-таняна хо’’ленанадарев’ манебэд пармоды’’.

Яха’ ся’ вар’ ни’ тэвхава тасина мани’ тэси’’ нуна мальсей ханм’ сэвтени’. Пуна хибярим’ ӈод’’ манэ’’ӈани’. Паркасяда ӈудаха’’на хадесумба тикар нара сыравна сяд’ ни’ тантана тарнэрӈа.

– Тикыва’’ ӈани’ хибя? – вадин нямюхудан харто’ нянзаданараха’’.

Матрена Ивановна Талеева тохолкода, ӈока по’’ ямбан Няръяна маркана ненэцие школа-интернатхана манзара. Пыда округна ӈэсыхыт’ товы’’ ӈацекы’’ ненэця’’ вадан’ тохоламбида’’. Манзаямда мэнена, теневана хибяри. Тикы’ хавна Матрёна Ивановна тамна паднана не.

Падвы стихда маля тянё ни’’ӈа’’, падвыда книган’ ма’’лавы’’. Пыда ненэцие’’ вадавна падна. Валакада маня’’ тамна ӈопой падвы манзаямда манэ’’ тава’’, тикы пьеса’. «Таты» таремъюв’ нюмдевы. Пьеса ю’’ пеляда, нюртей пелямда тюку яля толара’’.

Сямянд’ мэбета, сямянд’ паской, паӈгуда’ теневана пирибцяком’ тэрабаӈгува’’. Няръяна маркана тамна ӈопой «Печорянкам’» нюбета фольклорный конкурс’ ваераӈгу. Тарця серт’ хамякова’’ маля миӈа’’.

Тюку по’ носиндалава ирийна сидя ю’’ сидндетимдей яляхана хэвхы округна еркы маркана Саля’хардахана яндат’ товы’’ паднана’’ ненэцие’’ ядтабгу’’. Тикы маркана Конгресс финно-угорских писателей ваераӈгу. Тюку по’ ма’’лавы’’ паднана’’ финно-угорский тенз’ мэта ненэцие’’ ӈацекы’’ е’’эмня паднава серудо’ таслаӈгу’’. Маня’’ яханана ӈацекына е’’эмня яӈга паднанина’’ яӈгу’’, тарем’ ӈод ӈацекы’’ е’’эмня таславы литература’ ӈадимберӈа.

Носиндалава ирийна сидя юдимдей’ толыр яханана тарця яляӈэ’ таславы – День памяти оленно-транспортных эшелонов. Тарця яляхана тюку по’ нюртеймэвна маркана танеда памятник’ хэван’ ма’’лаӈгуна’’, ӈамдэд’ тэвраӈгува’’, сайнормахана яӈгумы’’ ненэциена’ ед ӈэвна’’ хавраӈгува’’. По’ тяхана Няръяна маркана оленно-транспортный эшелон’ ед памятник’ масьтець, тарця памятник’ сайнормахана нядаӈговы хибяри’’, ты’’, вэнеко’ ед масьтевысь.

Мел’’ хибярина ханярина иле’’. Тарця хибярина округна хусувэй ӈэсыхына таня’’, маркана иленя’’ поӈгана тянё ни’’ӈа’’. Пыдо’ манзаидо’ хуркари’’ выставкахана маниесьтына’’. Тамбир’ мэбета нина’’ манзаи’’ маниесь, ханяӈэна пысасетына’’ – нянов’, мел’’ нина’’ пэдаванё’’!

Тарця хибярина манзаи’’ маниесь, маймбасьтыва’’, ихиняна саварха ӈэсьты’’. Яханана тамна хадунато’, иринато’, нисянато’, небянато’ таром’ мэта’’ хибярина тянё’’ нивы’’ӈа’’. Мал’’ пыдо’ мел’’ ӈэвамдо’ харто’ мято’ терхат’ минредума’’.

Ӈока по’’ тяхана Ленинград’ маркана ӈэрм’ яхана илена’’толырто’ тянё хуркари’’ тенз’мэта’’ ненэцие’’ институт’ ӈадимясь. Институт народов Севера – тарем’ нюмдевысь. Тамальӈгы’’ похот’ яндат’ товы’’ хибярина таняна хуркари’’ луци’’ манзаяха’ тоходана’’.

Ваеравы век’ самляӈг’ юдимдей мат’’ юдимдей похо’’на таняна тоходанвы’’ хибярина ӈокаць. Хуркари’’ яхат’ товы’’ ненэця’’ харвась’ тоходанаць; поӈгнандо’ сававна илець, нидо’ хусувэй серкана нядабиць. Ӈэрм’ яна ӈадимы’’ нюртей паднана’’ ӈокаювдо’ тикы маркана тоходанаць, институт Севера ёльцевыць. Ӈока тохолкода’’ таняхад’ тарпыдаць. Елена Николаевна Окотэтта теда Саля’хардана иле. Пыда Ленинград’ маркана тохолковамда илеванда ямбан валакада сава няюд’ ваде’’цетыда. Таняна торомдавы’’ нита’’ няюв’ тенад’ ӈоб’няюв тэворцеты’’.

Ханяна со’’ясан’ таняна таралъян’ луца’’ тарця пословицадо’ таня. Ненсянда ӈод тарця, ӈокаюв’ маня’’ хибярина ханяна со’’яса таняна манзара. Харто’ ӈэсынандо’ таромдо’ мэ’’ӈадо’. Тарем’ ӈод Надежда Алексеевна Канева. Тюку ялян’ лаханась, пыда Хонгурей’ ӈэсыхына иле.

Таняна няхар’’ юкад’ вата по’’ ямбан манзара, сидя хасава нюкцяда вадась. Теда ӈод варёмда мэць’ харта яхананда харвась манзара. Хаювы’’ яля’’хана Надежда Канева Няръяна март’ турӈась. Тамальӈгана лаханакурмами’ танясь. Харта нямнанда лаханакурць’ няв’ тарця вади’’ хэтась: – Мань’ теда Хонгурей ӈэсыхына илем’. Паӈгун’ ты’’пэртяхат’ миӈа’’. Нюдя яхана соямась, хойхана соявэм’. 

Страницы