Вы здесь

Саво ирий

Нянэй ненэця’ илӈгана хусувэй ирийна  нюмда таня. Тарем’ илева сер’ миӈа. Теда мэта ирийна ӈоб харта нюмда таня. Те’ ёльцяӈгана хойхана ты’’ ниць  ёльць’, ирийва’ӈод ты’’ниць ирийӈэ’ нюмдебада. Тикы ирий’ Раиса Яптуне тарем’ падбида.

Няби нумзя маӈгты иры ӈы нив, хурина мале иры ерканта тэвва нерцюна мале  хуркари нуво’ сармик тёр хой нимня няби’’ё вэт ненэця намторӈа. Нумта танта няю сюрхал’ ним. Сидя по’ пеля ӈобт’ тэв’яха. Ет хурид выӈгана лохорта мун’  пензяр хэрнадарев’’ няби ё’ вэт со’’. Вы’ я латдан хуркари нув сармик ӈадимя. Седа’ ӈэва ниня хурина лорца’ тарада’. Ико’ то таре’ тай питеба яля ямбан няхту теберӈа сибякуду’ помнанту пида’. Хой латдан’ хора’ хорки’ ӈоб тарем латарць няхнату’ теберӈа. Халокоця – хорки сибякоця’  мале тареду ӈарханту пармаӈга маӈгты ирыхана. Тарем хэмяхаданту сидду мале сыранта холкамахад паридена я’’ ниня хибярт вуни манэт маӈгата пэвнанта. Невхи лахрехна хорки сибякоця’, халокоця’, пон сэрако’’я ӈэбнанту – нарада ямб ӈэӈгу.

Сямян нув’ сармикахат нарма няана лорца тарта’ нензэйворӈа. Ӈоб  толас лорцам хунарт вунин манэт, пыду икту’ тар’’ та пирувна яӈгворӈа няхтату. Седа ӈэва ниня пыду ну ялэ’ тебта хурка мунзиопй няхнату тебермаду няби’’ё вэт ӈади. Лорца нув’’ сармихат пыдрида сёнта му’ юӈгу, ӈадьбата хунарт вунива’’ намтор лорца амгэв муно мэмам. Сэвна тяхад сёсда нув сармик пыда ӈы нив ӈани няхта’ манэць. Мале ханяӈы выӈгана ӈэда яхакоця, лохортако салабиду’ иры ӈэвана ханӈа. Хой латдан ӈобкад сюларта исе’ хэрна. Хурина маӈгты иры нердена юд’’ ялэ ёльцяӈгана хойхад минзя яхако’’ салабиту тамна переб ядебада там’’ пэрӈа тикаӈэ. Ӈадьбята ты’’ пэртя ненэця пняри, ӈарка яв няю мюсе’’ варемту мэӈа.

Маӈгты иры ӈэвана ядембада, иба мерця ялэда ӈовахнанту нэбнанту – танда сарё  ӈэӈгу. Сыра вули минханта холкаб, лохорта яхако’’ минханту хэӈгадаб нарада сава ӈэӈгу, минханта ядемта.  Илеванта ямбан саво иры ёльцяӈгана хуркари хув’’ сармик ӈэрман нись лэтю’’ тарем’ ӈод тальнятур’’ ним. Иб’’ ӈод сыра’’ тамна пере’’, яха’’ хэвдавэй сомповна, тарем’ ӈод’ нув’ сармик’’ мале ӈарханту ӈэрм я’’ няю тэвыд. Ханяӈыду ӈахат мымыду’’ пидту’’ ни ӈамторӈа,  тикуду’’ минханту сулорпа, нензэйвона сертабимя. Хурина хохорэй’, ябто’, ӈаӈо’, нюня’ ниту пумна тёрсавэй тирть мимпананту нуво’’ сёр’’хана – салабада мер ханта. Халэв саво ӈэвана минзя ну’’ сармик ӈы нив. Пыду ӈэрм я’’ нимня ӈадимпату тикана хах’ я ихлата тальня миӈа.

Нув нярахна ну ялэ тебта вы’’ тер’ ненэця’ хуркари нуво сармик хэрнат юркорӈа. Нивавна сяко’ мун няби’’ё вэт сярнэрць со’, ненэцяӈг мантадарев – сидна’ пон ӈатемяхданта маня’ теда това’. Пыдду ӈоб тарем маӈгталва’’ ёхту’ паромба миӈа’. Мале сян яля хэмяхад сякокоця’, ӈыяра’, ханавэй’ пидя хэван маӈгталтыд. Хурина тикы нув сармик пидя хэвхана секадёси маӈгтангу, нюдю вадаӈгу. Хурина сяко ӈокая’’ нялкдёвы хойроӈаркатату сян’’пой нюдя тай тонта’’ ни хамаӈгу, та пирувнанта сидду ӈорта ӈока. Ет хуркари нохо’’, тёня’’, халэв’’, хурехо’’ вули малаӈэ ӈылека ӈы ним сякокоцяна, ет ябто, ӈаӈо, нябы ханихана.