Юлия Талеева

Ӈарка пэвдэй ирийхана округна еркы маркана сян’’ мероприятия’’ ваераць. Ханяна ӈэрм’ тенз’ ненэця’’ ма’’лёвандо’ сер’ илӈгана танеда серудо’ тасламбиць. Тарця яля’’ мальӈгана маркана ма’’лавы’’ хибярина поӈгана мядондина’’ таняць.

Округна хусувэй школахана тохолкодина манзара’’. Хусувэй тохолкода харта предметм’ пэртя, мал’’ пыдо’ ӈацекына тохоламби’’. Ӈокаюв ӈэсыхына ненэця’’ вадам’ пэртя’’ тохолкодина’’ таня’’. Ханяӈы тохолкодина маля пон’ манзара’’. Тохолкода’’ ӈацекына тохоламби’’.

А.Е.Белугин ассоциацияна  нерм’ пэртява

Сидя ю’’ самляӈг по’’ тяхана Няръяна маркана ӈарка пэвдэй ирийна нябимдей яӈганя’ толыркана округханана илена’’ ненэця’’ ӈарка ма’’лёйм’ мэ’’манзь ма’’лэйдаць. Хибяри’’, хуний минрена’’ иландо’ несэювна сылыдаць. Хибяри’’, хуний харто’ ныхыто’ енась нерня илевамдо’ тасламбась пядось. Хибяхартан’ нись ена’’ харто’ серудо’ минреван’ харвэлыдаць.

Тюку ненэцие’’ лаханако’ Елена Николаевна Окотэтто’ падвы. Тикы не Я’малкана иле’’, маля ӈарка хибяри. Харта яхананда илеванда ямбан образование’ серкана манзарась, нюдяко’’ ӈацекы’’ е’’эмня книги’’ падбада. «Тыто» лаханаком’ ӈацекына толабато’ сава ӈэӈгу.

Ӈарка Хардяӈг тарем’ мамонода: – Тай’ сырӈада’’. Тарця ненэцям’ тюку яхана навэдм’ манэс’’. Мядм’ пэртяда хыбя ӈэдакы. Недя ӈэбтав’? Няда ӈэбтав’? Нена’’ мэбе’’мы! Ӈопойриӈэ мята есебида. Нюдя Хардяӈг нява’’ нисисяню’’. Няна’’ неӈэ ёльце саванё’’!

Э.Х. Неркаги – хэтвы вадида ӈокаць

Сидя ю’’ самляӈг по’’ тяхана ӈэрм’ яхана илена’’ ненэця’’ ассоциации’’ ӈадимдебиць. Сямянд’ нюрте тарця ассоциациямдо’ Ханты-Мансийский округхана илена’’ толырто’ тянё ненэця’’ сертаць, пудандо’ хэвхы округхана илена’’ ненэциена «Ямал потомкам» ассоциациямдо’ ӈадимдець.

Сертавэда маля ӈока’’

Ӈарка пэвдэй ирийна няхарамдэй яляхана «Арктикам’» нюбета КДЦмякана этно-культурный центрана ненэцие’’ отделкана манзарана’’ нина’’ ӈани’’ сидна’’ ма’’лаць. Ненэцие’’ культурам’ савовна теневана’’ хибярина нямна «Я воспеваю свой народ» вечер хамандаць.

Сян яля’’ ваерась едэй пом’ ядабтаӈгува’’. По’ пудана’’ яля’’ха тэвась, хусувэва тасалкосьты: хаёвнда по’ хурка ӈэса? Ӈамгэ савада танясь, хурка сер тоенась миӈась? Сидя ёнар’’ тетимдей яӈганя по’ вэва нись’ ӈа.

Яханана ӈока’’ сава сер’’ таняць, ненэциена манзаито’ минрева сер’ ханяримна ӈэдалёрӈаць. Хусувэй манзаям’ пэртя хибярина ӈоб’ нерня миӈаць. Тарем’ ӈод тохолкодина’’.

Сидя ю’’ самляӈг по’’ тяхана ӈарка пэвдэй’ ирийна нябимдей яӈганя толыркана Няръяна маркана ӈока’’ ненэця’’ ма’’-лэйдаць. Округна хусувэй ӈэсыхыт’ товы’’ хибярина таняць, ӈани’’ яхат’ товы’’-мядондина таняць.

П.Е. Тайбарей ненэцяӈгат’ нюртей капитан

Выӈгана хаер’’ мале ям’ сававна юдабидась, ханяӈы лахацяко’ ниня, ед’ ӈарувна варё’’ пармидець’’. Валакада нюртей сую’’ сояӈгу’’. Выӈгад Пэяха’ ӈэсын’ илелъмы тыбэртя’’, мал’’ харто’ мякнато’ илець. Нарэй сава хаерцавэй ялякохона Ӈарка яхана Пэяха’ ӈэсыхына таӈго мяд’ мюня Варӈэ’ ирий 11 яляхана 1948 похона Павел Егорович Тайбарей соявысь.

Сава юн мер’’ ӈэсы’ мяд’ помна хаясь, хасава ӈацекы сояван’ хасава маймбасьты, нисямда нядабада соя. Харвабта тыбэртя, ханена, ёртя ӈэӈгу, илева таслаӈгуда.

Харвась’ тоходанась

Маня’’ яна’’ мел’’ не’’

Маня’’ округханана культура’ похона хуркари’’ ихиня сомбой сер’’ танесеты’’. Культура манзаи’’ пэртя’’ нина’’ тикы е’’эмня ӈокавна манзара’’. Тамна тарця хибярина яханана ӈока’’, хуний хуркари’’ серка’’на мэбе’’ӈа’’.

Ӈэсыхынана’’ ӈани ханяӈэхэ’’на маймба илемась, ӈани ханяӈэхэ’’на тябихутась. Ты мядо’ хэван’ танабто’, саць сава ӈэсьты. Сеӈгако’’ тайна’’, тобако’’ лакадарӈа’’. Ненэця’’ я’’авлахамзеты’’, ӈаркаркавна тёрырцеты’’.

Тазовскийхана ассоциация’ серм’ пэртяха’

Я’малкана илена’’ ненэциена ваеравы’’ яля’’хана Саля’хардахана ма’’люрӈаць. Хусувэй маркад’, хусувэй районхад’ товы’’ хибяридо’ тянё ниць’ӈа’’. Тюкумэвахана пыдо’ округандо’ еркы март’ «Ямал потомкам’» нюбета ассоциацияндо’ ӈарка ма’’лёйм’ мэ’’манзь’ тоць.

Тарця ялям’ мэ’’мась ӈани’’ яхад’ товы’’ мядондидо’ таняць, хуний «Ямал потомкам» ассоциацияна манзаранаха’ харто’ хэтувнда вадидо’ тэвраць. Таймыркад’ товы’’ таняць, Ханты-Мансийск’ маркад’, Няръяна маркы ненэця’’ таняць, Тюмень, Тобольск, Санкт-Петербург’, Москва маркад’ хибяри товыць.

Тарця’ ядан’ пили’’ ӈамдыв’’. Нябири ӈудами вэӈгала’’ нидам’.Нями тарем’ ма: -Нён ӈамдесад’’. Ӈопой ӈудахана ӈакекэ нидм’ ӈа. Ӈари’ маньзяван мунм’ нидм’ соя’’. Нюдя Хабт Пари нидё тохобэ. Тад нэкалманда ӈудани харахартм’ нивы вэӈгала’’.

Выӈгана мюсерта не, сиднтет ню’’ небя

Хусувэй по’ носиндалава ирийна пудана яляхана ӈарка ялям’ мэцьтыва’’. Тикы сямянд’ сава яля’ ӈэдараха’’. Небя’ яля – ӈарка яля. Хусувэй хибяри илевада небяхаданда миӈа. Небя нюмда соябтада, вадабида, илан’ табадабида. Небя нюда’’ хусувэй сава серт’ тохолабида.

Страницы